Friday, April 26, 2013

ადამიანური ცხოვრების გზები

თითოეული ჩვენთაგანი ცხოვრებას აგებს საკუთარი, პირადად მისთვის დამახასიათებელი ფორმით, სადაც გადამწყვეტია  პიროვნული ღერძი,  პიროვნული პოტენციალი, ცხოვრებისეული პოზიცია, ცხოვრებისეული ფასეულობები და ცხოვრებისეული სტრატეგიები. ადამიანის ცხოვრების ხერხი შეიძლება იყოს როგორც მისი სტაბილური პიროვნული მახასიათებელი, ასევე კონკრეტული ქმედების მახასიათებელი, რომელიც სიტუაციის და სხვადასხვა ფაქტორების შესაბამისად შეიძლება იცვლებოდეს.



ცხოვრების სტილის მიხედვით ადამიანები შეიძლება დავყოთ უამრავ სხვადასხვა კატეგორიად, მათ შორის ისეთ კატეგორიებად, როგორიცაა: ადამიანი და ჯანსაღი ცხოველი, შემოქმედი და პარაზიტი, პროცესზე ორიენტირებული და შედეგზე ორიენტირებული, ტოროლები და ბუები, ინტრავერტები და ექსტრავერტები.

პიროვნების ეთიკური ტიპოლოგია ოთხ ფუნდამენტალურ ტიპაჟს მოიცავს, რომლებიც ერთმანეთისაგან ცხოვრების ეთიკური პრინციპებით განსხვავედბიან: მომხმარებელი, პარაზიტი, რომანტიკოსი და შემოქმედი. მომხმარებელი საკუთარ ხარჯზე ცხოვრობს, პარაზიტი - სხვის ხარჯზე. რომანტიკოსი ოცნებობს სხვების დახმარებაზე, შემოქმედი კი ამისათვის რეალურ პირობებს ქმნის. 


თუ საკუთარი თავისთვის არ ვარ, მაშ ვისთვის ვარ? თუ მხოლოდ საკუთრი თავისთვის ვარ, მაშ ვისთვის ვარ? თუ ეხლა არა, მაშ როდის? - კითხულობს გიგელი.

პიროვნების ეთიკური ტიპოლოგია აღწერს არა პიროვნების ტიპებს, არამედ ცხოვრებისეულ ფილოსოფიას და კონკრეტულ სიტუაციაში ქცევის ხერხებს. ამავე დროს, მნიშვნელოვანია განვასხვავოთ სიტუაციური როლები, ცხოვრებისეული ტაქტიკები და ცხოვრებისეული ფასეულობები და ღირებულებები.

ნახეთ ნაწყვეტი ფილმიდან "Фанфан-тюльпан". ყაჩაღების თავდასხმის დროს მეთაური ლაჩარი და მლიქვნელია, აშკარა პარაზიტია. ფანფანი კი მოცემულ მომენტში რეალურად მხოლოდ საკუთარ თავზე არ ზრუნავს; აქ ის შემოქმედის პოზიციაშია და სხვებზეც ზრუნავს. მაგრამ თავისი ჩვეული ცხოვრებისეული ფილოსოფიით ფანფანი ტიპიური მომხმარებელია, სოფლელი გოგოების მიმართ კი  - აშკარა პარაზიტი.

თუ ტიპოლოგია "შემოქმედი, მომხმარებელი, რომანტიკოსი და პარაზიტი" აღწერს ძირითადად სიტუაციურ ქმედებას, ტიპოლოგია "ადამიანი თუ ჯანსაღი ცხოველი" მთავარი ცხოვრებიეული მიმართულების არჩევანია.

ადამიანი და ჯანმრთელი ცხოველი





ჯანმრთელი ცხოველი არის მეტაფორა, რომელიც გამოხატავს ერთ-ერთ ფუნდამენტალურ ცხოვრებისეულ მიმართულებას - მხოლოდ საკუთარი სიამოვნების, საკუთარი სურვილების, საკუთარი საბაზო საჭიროებების  დაკმაყოფილებისათვის ზრუნვა. როგორც წესი, ფუნდამენტური საჭიროებების ნუსხაში შედის "ჩემიანებზე" ზრუნვაც, ჩემიანებში კი მოვიაზრებ იმათ, ვინც ჩემს გამგრძელებლად მესახება. (ჩემი მეწყვილე, ჩემი ლეკვები, ჩემი ხროვა...)
ამ დუალიზმში ადამიანი არის ის, ვისი ცხოვრებისეული არჩევანი და  მიმართულებაც არის - ცხოვრება საკუთარი თავისა და მის გარშემო მყოფი ადამიანებისათვის,  საკუთარი მაღალი მოთხოვნების დაკმაყოფილების სურვილი (მაღალი ხარსიხის მოთხოვნილებები სცილდება ადამიანის მხოლოდ სხეულებრივ მოთხოვნილებებს, აქ შედის თვითგანვითარების მოთხოვნილება, სიყვარული და ადამიანებზე ზრუნვა -  ეს უკვე არა მხოლოდ მოთხოვნილებებია, არამედ ფასეულობებიც, რომლებიც არ არის სხეულის მოთხოვნილებებზე დამოკიდებული). აქვე შედის თავისუფალი და შემოქმედებითი ცხოვრება. ადამიანი ამ დროს ცდილობს იზრუნოს არა მხოლოდ საკუთარ თავზე, არამედ კეთილი კვალი დატოვოს დედამიწაზე.

გონიერი ზრუნვა საკუთარ თავზე

როცა ცხოვრობთ როგორც ადამიანი, ჩვეულებრივ, რამე მნიშვნელოვანის კეთების დროს საკუთარ ინტერესებს გარეთ გამოდიხართ. საბოლოო ჯამში ამას აკეთებთ არა  თქვენთვის, არამედ ადამიანებისათვის; ეს რა თქმა უნდა სულაც არ გამორიცხავს იმას, რომ გიხარიათ და გეამაყებათ იმით, რასაც აკეთებთ. აქ ისიც იგულისხმება, რომ თქვენ გააზრებულად ზრუნავთ საკუთარ თავზეც, ინვესტირებას აკეთებთ საკუთარ განვითარებაში. თუ ინსტრუმენტზე არ ვიზრუნეთ, ვერც მოვახერხებთ მის სათანადოდ გამოყენებას. გარკვეულწილად თქვენც ინსტრუმენტი ხართ.

დამახინჯებული ადამიანი, გაფუჭებული ცხოველი

დამახინჯებული ადამიანი არის ადამიანი, რომელიც ოცნებობს რაღაცის შექმნაზე, - შემოქმედება და თავისუფლება სწყურია, მაგრამ რეალურ ცხოვრებაში არაფერს აკეთებს, არაფერს ტოვებს თავის მერე, ხანდახან კი აშკარად ამახინჯებს კიდეც ცხოვრებას როგორც საკუთარს, ასევე იმ ადამიანებისას, ვინც მის გარშემო არიან.

გაფუჭებული ცხოველი არის ადამიანი, რომელიც ცხოველის ფორმატში ცხოვრობს, მხოლოდ თავისი საბაზო მოთხოვნილებების დაკმაყოფილებით არის დაკავებული, მაგრამ ამასაც კი სიამოვნების მიღების გარეშე აკეთებს; არაფერი არ ეხალისება, არაფერი არ მოსწონს.




 

No comments:

Post a Comment